Co to jest otyłość olbrzymia i jak ją leczyć.

Co to jest otyłość olbrzymia?

Otyłość olbrzymia to zagrażający zdrowiu i życiu stan, w którym w organizmie nagromadziła się bardzo duża ilość tkanki tłuszczowej. Tkanka tłuszczowa nie jest tylko zapasem, czy defektem kosmetycznym, a narządem endokrynnym, który wydziela własne substancje prozapalne, prozakrzepowe i hormonalnie czynne, prowadząc do ponad 200 różnych powikłań. Nadmiar tkanki tłuszczowej przyczynia się do śmierci z powodu zawału, udaru czy chorób nowotworowych, a ich ryzyko rośnie wraz ze wzrostem BMI (Body Mass Index).

Otyłości olbrzymią rozpoznajemy wtedy, kiedy wskaźnik masy ciała wynosi powyżej 40kg/m2. BMI to korelacja pomiędzy wzrostem i masą ciała, aby go obliczyć należy podzielić masę ciała w kilogramach przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu.

Wskaźnik BMI nie jest idealnym narzędziem, pozwala nam szybko ocenić stan odżywienia, nie uwzględnia jednak różnić między płciami oraz budową ciała, dlatego ważne jest aby masę ciała ocenił specjalista. W Centrum Leczenia Otyłości Grupa Medyczna, do tej oceny zawsze używamy pomiaru uzyskanego metodą bioimpedancji (tzw. analiza składu ciała), dzięki któremu widzimy jaką część ciała stanowi tkanka tłuszczowa, a jaką beztłuszczowa masa ciała (w tym mięśnie i woda).

Dlaczego otyłość olbrzymią powinien leczyć zespół doświadczonych specjalistów?

Otyłość olbrzymia to stan bezpośredniego zagrożenia zdrowia. Pacjenci z otyłością olbrzymią cierpią na szereg chorób metabolicznych, takich jak:

• zaburzenia gospodarki węglowodanowej, w tym cukrzycę nierzadko w trakcie leczenia insuliną
• zaburzenia gospodarki lipidowej, tzw. wysoki cholesterol
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby
• nadciśnienie tętnicze
• przewlekłą chorobę nerek
• problemy z metabolizmem kwasu moczowego

W związku z tym, pacjent w trakcie leczenia otyłości powinien mieć możliwość kontaktu z lekarzem, który w razie konieczności zmodyfikuje dotychczasowe leczenie, wskaże kiedy należy udać się do swojego specjalisty, a także sprawdzi czy nadmierna masa ciała nie jest spowodowana inną chorobą.

Obecność lekarza jest też niezbędna przy prowadzeniu leczenia otyłości za pomocą leków na otyłość.

Bardzo istotną rolę w zespole specjalistów leczących otyłość olbrzymią odgrywa oczywiście dietetyk. Zmiana nawyków żywieniowych stanowi podstawę, bez względu na to jaką metodę leczenia wybierze Pacjent. W naszych gabinetach często spotykamy osoby, które na własną rękę podejmowały próby redukcji masy ciała i często wydaje się im, że o diecie wiedzą już absolutnie wszystko, a sama dieta po prostu na nich nie działa. Na przestrzeni lat, podejmowały wiele nieracjonalnych prób odchudzania, takich jak:

• detoksy
• eliminacje całych grup produktów np. węglowodanów
• eliminacje konkretnych składników pokarmowych jak np. gluten
• diety zbyt ubogoenergetyczne
• diety opierające się tylko na warzywach i owocach
• wspieranie się „specyfikami” zakupionymi w internecie

Nie zdając sobie sprawy z tego, że sposoby te doprowadziły do pogłębienia problemu z nadmierną masą ciała, w kontekście metabolicznym i behawioralnym. W związku z tym, obszarem związanym z żywieniem u osoby z otyłością olbrzymią powinien zajmować się doświadczony dietetyk, który nauczy Pacjenta jak powinien sam komponować posiłki, ale również zajmie się zrachowaniami żywieniowymi, które doprowadziły do wzrostu masy ciała. Najczęściej problemy behawioralne z jakimi zmagają się nasi Pacjenci to:

• zajadanie stresu
• traktowanie jedzenia jako nagrody lub formy rekalsu
• regulowanie napięcia emocjonalnego jedzeniem
• brak logistyki w planowaniu posiłków
• brak asertywności w odmawianiu sobie i innym
• myślenie dychotomiczne – wszystko albo nic
• problemy z utrzymaniem motywacji

W Centrum Leczenia Otyłości Grupa Medyczna, bardzo dużą uwagę przywiązujemy nie tylko do pracy nad dietą, ale także wykorzystujemy bogatą wiedzę pschychodietetyczną i coachingową, aby wspierać Pacjenta na każdym etapie leczenia – nie tylko na początku, kiedy motywacja jest wysoka, ale także w sytuacjach trudnych, wymagających wsparcia motywacyjnego. Doświadczony dietetyk będzie również wiedział, kiedy skierować pacjenta do psychologia. Możliwość odbycia konsultacji psychologicznej jest dla Pacjentów bardzo ważna, specjalista doradzi jakie kroki należy podjąć, żeby opanować nieprawidłowe zachowania związane z jedzeniem albo w sposób negatywny wpływające na odżywianie, nie tylko po to aby zredukować masę ciała, ale również utrzymać ją w przyszłości.

Aktywność ruchowa to bardzo ważnym elementem leczenia otyłości. Pacjenci z dużym nadmiarem tkanki tłuszczowej mają różne ograniczenia ruchowe i nie są w stanie podejmować wszystkich aktywności, w związku z tym Pacjent powinien odbyć konsultację z fizjoterapeutą, który oceni jaki rodzaj ruchu będzie dla niego możliwy do wykonania i przede wszystkim bezpieczny.

W CLO mamy zespół ściśle współpracujących ze sobą specjalistów, doświadczonych w leczeniu otyłości olbrzymiej. Problemem otyłości zaczęliśmy się zajmować już ponad 20 lat temu.

Czy otyłość olbrzymią można wyleczyć tylko dietą?

Nasze doświadczenie pokazuje, że tak. Mamy wielu pacjentów, którym tylko i wyłącznie pracą nad dietą i nawykami żywieniowymi udało się zredukować masę ciała i utrzymywać ją do dnia dzisiejszego.

Poniżej analizy składu ciała naszego Pacjenta, który w ciągu roku zmniejszył masę ciała o 50kg, zaczynając z BMI 53,a aktualnie wynoszącym 39,3 (mówiącym już o otyłości II stopnia, a nie otyłości olbrzymie) i w dalszym ciągu jest w takcie leczenia. Pacjent nie zdecydował się na operację bariatryczną i leczenie farmakologiczne, a efekt który osiągnął jest wynikiem tylko i wyłącznie zmiany nawyków żywieniowych i podejścia do jedzenia.

W trakcie trwania procesu nauczył się prawidłowego komponowania posiłków, wyboru dobrych dla siebie produktów, ale także tego jak radzić sobie podczas świąt, wakacji i innych spotkań wiążących się ze spożywaniem bardziej kalorycznych posiłków

Ponieważ jednak otyłość to problem złożony, a tkanka tłuszczowa i przewód pokarmowy u osób otyłych wydzielają wiele substancji, które zaburzają odczuwanie głodu i sytości utrudniając szczuplenie, część naszych pacjentów potrzebuje wsparcia farmakologicznego, czyli leków które poprzez zmniejszenie apetytu, pomagają w redukcji masy ciała. Aktualnie najbardziej popularne leki to syntetyczne analogi GLP-1 czyli substancji, która w naturalnych warunkach jest wydzielana przez komórki naszego jelita, w odpowiedzi na obecność składników pokarmowych. Jego działanie polega przede wszystkim na przekazaniu poprzez nerw błędny, do mózgu informacji o sytości oraz zwiększanie wydzielania insuliny poprawiając zmniejszając tym samym insulinooporność.

Badania naukowe potwierdzają, że osoby z otyłością mają zmniejszone wydzielanie GLP-1, stąd też duży sukces leków, które go zawierają w redukcji masy ciała. Pamiętajmy jednak, że wydzielanie GLP-1 możemy poprawić też w sposób fizjologiczny, na co zawsze zwracamy uwagę planując nowy sposób żywienia u osób z otyłością.

Najbardziej radykalną metodą leczenia otyłości olbrzymiej są zabiegi bariatryczne, czyli operacje które powodują zmniejszenie objętości żołądka lub ograniczają wchłanianie składników odżywczych. Czasem pacjenci niedowierzają, kiedy wspominamy o leczeniu operacyjnym, musimy jednak pamiętać, że otyłość olbrzymia zagraża życiu. Jest to metoda obarczona ryzykiem związanym ze znieczuleniem ogólnym, jednak często jest to ostatnia deska ratunku i szansa na zmianę życia u osób z BMI powyżej 40.

Docelowo, każda z opisanych metod powoduje ograniczenie spożywania kalorii i tym samym spadek masy ciała. Bez względu na to, którą strategię wybierze pacjent, czy będzie to zmiana stylu życia, leki na odchudzanie, czy operacje bariatryczne – zawsze podstawą i gwarancją długotrwałego sukcesu jest zmiana nawyków żywieniowych. Jeśli podczas leczenia otyłości pacjent nie przepracuje zachowań i problemów, które spowodowały wzrost masy ciała, dodatkowe kilogramy wrócą. Niestety trafiają do nas pacjenci kilka lat po operacjach zmniejszania żołądka z masą ciała podobną do tej sprzed operacji.

Ewa Gajko

***

Żadna metoda leczenia otyłości nie daje gwarancji trwałego spadku masy ciała, ale zespół doświadczonych specjalistów, którzy w sposób holistyczny zajmą się Pacjentem z otyłością olbrzymią w znaczący sposób zwiększa szansę na sukces i utrzymanie niższej masy ciała już do końca życia!